Taekwondo, môn thể thao quốc gia của Hàn Quốc, nhằm mục đích nuôi dưỡng một cơ thể khỏe mạnh và một tinh thần mạnh mẽ, chính trực. Shim Jae-wan, một võ sư lục đẳng, người điều hành võ đường Yonsei Jung-hoon Taekwondo thuộc Hiệp hội Taekwondo Hàn Quốc, đã dạy môn thể thao này cho thế hệ trẻ với tinh thần trách nhiệm giáo dục cao trong suốt 32 năm qua.

Trước khi bắt đầu tập luyện, Shim Jae-wan hướng dẫn thiền định cho các em học viên nhỏ tuổi. Taekwondo là môn võ thuật tăng cường sức khỏe cơ thể và nuôi dưỡng một tinh thần lành mạnh, luyện kiềm chế.

Vào ngày 30 tháng 5 vừa qua, một phái đoàn Hàn Quốc thuộc Liên đoàn Taekwondo Thế giới đã đến Tòa thánh Vatican để trình diễn taekwondo trước Đức Giáo hoàng Phanxico. Sự kiện kết thúc với một biểu ngữ được giương cao có dòng chữ “Hòa bình quý giá hơn cả chiến thắng” (La pace è più preziosa del trionfo). Đây là màn trình diễn với ý nhấn mạnh rằng taekwondo là một môn võ thuật nhằm mục tiêu hòa bình, không chiến đấu, bằng cách rèn luyện cả thể chất và tinh thần.
Một sự kết hợp và phát triển của võ thuật truyền thống Hàn Quốc, taekwondo, lan truyền rộng rãi sau Chiến tranh liên Triều và được công nhận là môn thể thao quốc gia từ những năm thập niên 1970. Tuy nhiên, theo luật, cho đến ngày 30 tháng 03 năm 2018, nó mới trở thành một môn thể thao quốc gia chính thức do sửa đổi các luật liên quan. Trước đó rất lâu, kể từ Thế vận hội Olympic Sydney năm 2000, taekwondo đã được chọn như là một môn thể thao chính thức và số lượng võ sinh đang gia tăng trên toàn thế giới. Hiện nay, Liên đoàn Taekwondo thế giới đặt trụ sở tại Seoul có 209 quốc gia thành viên.
Nhưng tình hình trong nước có vẻ hơi khác. Vào những năm 1970, sự bùng nổ của taekwondo diễn ra nhanh chóng và số võ đường tăng vọt, nhưng việc “mẫu giáo hóa” để mở rộng số võ sinh và sự cạnh tranh thái quá giữa các võ đường đã chia nó thành hai loại, một là “môn thể thao giải trí” dành cho trẻ em và hai là môn thể thao dành cho các vận động viên.
“Ở nước ngoài, mọi người học taekwondo để giữ sức khỏe nhưng ở Hàn Quốc thì tập trung hàng đầu vào các kỹ năng. Số lượng võ sinh ở Mỹ gấp khoảng mười lần so với Hàn Quốc, trung bình khoảng 500 người/võ đường, nghe nói có nơi có đến 2.000 người đăng ký học. Ở nước ngoài, thường thì họ sẽ học cùng với gia đình mình sau khi hết giờ làm việc nhưng ở công ty Hàn Quốc do giờ làm việc kết thúc rất trễ nên những người đi làm công sở thường rất khó để có thể đi tập cùng với gia đình.”
Đó là lời của giám đốc võ đường Shim Jae-wan. Không giống như ở nước ngoài, số võ sinh taekwondo đang có xu hướng giảm xuống từ từ nhưng ở võ đường của ông Shim thì vẫn luôn tràn đầy khí thế.

Tinh thần thiết yếu
Shim kể, “Số lượng trung bình võ sinh ghi danh ở các võ đường trên cả nước là 50 đến 70 người nhưng ở võ đường của chúng tôi thì có khoảng 270 đến 280 người. Với một số lớp học tại các trường tiểu học gần đó, 50–70% các em là đến võ đường của chúng tôi.”
Trong số 14 nghìn võ đường trên khắp Hàn Quốc, võ đường có võ sinh như vậy không nhiều. Võ đường của giám đốc Shim Jae-wan bắt đầu mở cửa từ năm 1986 và đến nay đã là 32 năm.
“Khi taekwondo trở thành một hoạt động thể thao dành cho trẻ em thì nhiều võ đường đã chuyển sang tập trung hơn vào việc mang lại niềm vui cho các em nhỏ bằng những môn thể thao vừa học vừa chơi như môn đá gà, ném bóng và các trò chơi giải trí khác. Vì trẻ con sẽ gặp nhiều khó khăn trong quá trình tập taekwondo nên phải thu hút sự chú ý của các em bằng các trò chơi”, Shim nói. “Tuy nhiên, những đứa trẻ đến sân tập kiểu như thế này sau một năm sẽ giảm một nửa số lượng. Vì các em sẽ nhanh chóng mất hứng thú. Những đứa trẻ đến võ đường của chúng tôi thường sẽ đi tập trong 5–6 năm. Các em sẽ nhận ra được tất cả các điểm vui thích trong quá trình tập luyện.”
Giám đốc Shim cũng từng cân nhắc liệu ông có nên thử đào tạo dựa trên trò chơi hay không. Tuy nhiên, với tư cách là một võ sư lục đẳng được công nhận, ông cả thấy cần phải có trách nhiệm tuân thủ tinh thần cơ bản của võ thuật.
Taekwondo có một hệ thống đào tạo cơ bản như nhau trên toàn thế giới. Học viên trải qua các bài kiểm tra sau đó sẽ được thăng cấp (geup) từ cấp 10 đến cấp 9 và cao nhất là cấp 1. Tiếp đó sẽ thăng lên các đẳng (dan), đẳng 1 đến đẳng 2, đẳng 3. Tuy nhiên, danh hiệu đẳng chỉ dành cho võ sinh trên 15 tuổi, tuổi nhỏ hơn cho dù có xứng đáng với bậc đẳng cũng chỉ được nhận danh hiệu gọi là phẩm (poom). Dải đai đeo ở thắt lưng trên bộ võ phục thể hiện đẳng cấp của người mặc nhưng không phải là chính thức, thông thường người mới nhập môn đeo đai màu trắng và đai màu đen là dành cho võ sinh đã có đẳng. Thỉnh thoảng bạn có thể thấy các võ sinh nhỏ tuổi đeo đai màu vàng hay đai màu đỏ nhưng đó không có nghĩa là màu sắc của thăng cấp đai mà là do võ đường tự quyết cho các em đeo để khuyến khích sự nhiệt tình của các em.
Để thăng đẳng cần cả thời gian và kỹ năng. Theo lời của giám đốc võ đường Shim, nếu muốn được đẳng 6 thì phải đeo đẳng 5 trong 5 năm và sau đó phải thi kiểm tra để thăng lên đẳng 6. Hiện nay, ở Hàn Quốc, đẳng 9 là cao nhất. Nếu đạt được cao hơn đẳng 4 thì có thể được tập huấn để trở thành huấn luyện viên ở Kukkiwon và giống như giám đốc Shim, người đã thi đậu kỳ thi sát hạch, sẽ được gọi là võ sư (sabeom). Con trai ông đã đạt được đẳng 5 và con gái là đẳng 4, đang cùng làm ở võ đường với ông.

Học viên của Võ sư Taekwondo Shim biểu diễn tài năng đá cao của họ tại Quảng trường Gwanghwamun, trung tâm thủ đô Seoul. Shim đã phát triển Chương trình “Chuyến du hành của cú đá cao” để nâng cao tinh thần chiến đấu của võ sinh nữ và lưu lại cho họ kỷ niệm đẹp.

Chương trình được kế hoạch tốt
Shim Jae-wan sinh năm 1962, là con út trong gia đình bảy anh chị em tại một ngôi làng miền núi ở Chungcheongbuk-do. Lúc ông khoảng 7 tuổi, gần khu Shim sống có một võ đường taekwondo, tuy tò mò nhưng vì không có tiền nên Shim đã không thể theo học. Sau đó, giám đốc võ đường này biết được hoàn cảnh của cậu bé Shim nên đã dạy những bài học miễn phí cho cậu, nhờ đó ông đã tiếp cận được môn võ taekwondo. Nhận thấy môn võ này thú vị nên sau khi tốt nghiệp trung học, chuyển nhà lên Seoul, ông vẫn tiếp tục luyện tập. Giai đoạn học ở trường trung học phổ thông, cân nhắc hoàn cảnh gia đình, ông từ bỏ con đường học lên đại học và chọn taekwondo là con đường sự nghiệp của mình. Tốt nghiệp xong, ông xin vào làm huấn luyện viên trong võ đường và sau khi kết hôn, có điều kiện, ông lập nên một võ đường nhỏ. Võ đường hoạt động được 30 năm đến năm 2016 ông đã mua lại tầng hầm của một tòa nhà mới xây và mở rộng quy mô võ đường.
Do mong muốn học một cách có hệ thống nên ông đã theo học Khoa Taekwondo thuộc Viện giáo dục thường xuyên, Đại học Yonsei và trở thành người tốt nghiệp khóa đầu tiên. Ông tiếp tục niềm say mê học tập của mình bằng việc theo học tại Khoa Taekwondo, trường Cao học Thể dục thể thao, Đại học Kyung Hee. Và như vậy, các khóa học không chỉ cải thiện nền tảng lý thuyết võ thuật mà còn tăng cường khả năng thực hiện kế hoạch của ông.
Võ đường của giám đốc Shim ở Guui-dong, Gwangjin-gu, Seoul là hiện thực chứng minh cho khả năng lập kế hoạch phi thường của ông. Thông thường hầu hết các võ đường sẽ có tỷ lệ võ sinh nam nữ là 9/1 nhưng ở võ đường của ông thì có tỷ lệ võ sinh nam nữ là 6/4. Giám đốc Shim đã phát triển một chương trình làm nổi bật đặc tính của tỷ lệ này. Bình thường, các võ sinh nữ thực hiện tốt hơn từ hai đến ba lần so với các võ sinh nam trong trường hợp đứng một chân và chân còn lại đá thẳng lên cao. Điều này đã truyền cảm hứng cho giám đốc Shim phát triển chương trình có tên gọi là “Chuyến du hành của cú đá cao”. Điểm đến có thể ở trung tâm thành phố Seoul, và đôi khi ở nước ngoài, chẳng hạn như Mỹ hoặc Việt Nam. Giám đốc Shim sẽ chụp hình và quay phim lại những hình ảnh các võ sinh thực hiện cú đá cao ấn tượng, sử dụng cảnh quan thiên nhiên hoặc phong cảnh độc đáo làm nền. Ông cũng học được các kỹ thuật thực hiện các đoạn phim về chuyến du hành của cú đá và ông nói rằng, “Tôi rất vui khi tải các đoạn phim này lên blog hay YouTube”.
“Tôi muốn lưu lại kỷ niệm thời trẻ cho các em. Đặc biệt là các võ sinh nữ vì sau này khi trở thành mẹ, các em có thể cho con của mình xem các đoạn phim này, tôi muốn tiếp thêm sức mạnh cho các em.”
Một điều nữa thể hiện được khả năng lập kế hoạch của giám đốc Shim đó là ông còn là giám đốc của Trung tâm đào tạo công cụ Taekwondo Hàn Quốc (Korea Taekwondo Tool Training Center) vì ông là một người say mê với “Tập luyện bằng công cụ”.
“Tập luyện bằng công cụ đã được một huấn luyện viên trước tôi khởi động nhưng nó chưa được phổ biến rộng rãi. Tôi đã chia chương trình tập luyện bằng công thành nhiều giai đoạn nhỏ và đưa vào giảng dạy. Cho đến bây giờ, tất cả các khóa đào tạo taekwondo đều do huấn luyện viên trực tiếp hướng dẫn nhưng nếu sử dụng công cụ thì các võ sinh có thể tự mình luyện tập một số thứ. Ví dụ, trong quá khứ, chân của những đứa trẻ không mở rộng hoàn toàn ra được và các huấn luyện viên thường ấn người các em xuống để buộc chân các em phải mở ra, nhưng nếu thực hành bằng công cụ thì các em có thể tự làm được. Ban đầu, chúng tôi đá một con domino thấp và đánh bật nó, rồi dần dần những con domino cao hơn cho đến khi, cuối cùng, chúng tôi đạt được mục tiêu của mình.”

Giấc mơ cuối cùng còn lại
Giám đốc Shim thường thức dậy vào lúc 8 giờ rưỡi sáng và khoảng 11 giờ đến võ đường, đến nơi ông thay ngay võ phục và cùng với các huấn luyện viên khác chuẩn bị phòng tập. Khoảng 11 giờ rưỡi, ông thường ăn trưa với các huấn luyện viên và quản lý các chương trình giảng dạy, sau bữa trưa, ông quản lý chương trình giảng dạy còn các huấn luyện viên thì đi đến các trường gần đó để đưa các em võ sinh lứa tuổi tiểu học về võ đường. Võ đường có hai xe buýt nhỏ 12 chỗ. Các em đi xe buýt này đến võ đường khoảng tầm 12 giờ rưỡi và đến 2 giờ, tất cả các em thay võ phục và bắt đầu tập luyện.
Lịch làm việc của giám đốc Shim kéo dài đến khoảng 10–11 giờ khuya, sau khi các võ sinh ra về thì ông dọn dẹp sơ qua võ đường. Ông nói, “Tôi thường về nhà, tắm rửa, ăn uống chút ít, đăng tải các đoạn phim của các em lên blog và YouTube và thường là khoảng 1–2 giờ sáng tôi đi ngủ, quen việc rồi nên cũng không thấy mệt mỏi gì cả.”
“Nếu thấy hơi mệt thì về nhà nghỉ ngơi, xem hình các em tập đá tự nhiên lại thấy khỏe.”
Theo mọi người nhìn, taekwondo là tất cả cuộc sống thường nhật của ông nhưng ông luôn làm mới mỗi ngày của mình.
“Khi mới mở võ đường, tôi có đến ba ước mơ. Đó là mua nhà, mua xe và mở võ đường trên không gian mà tôi sở hữu. Những ước mơ này tôi đều đã thực hiện được.”
Bây giờ, bước vào độ tuổi cuối 50, ông chỉ còn một ước mơ, đó là tiếp tục hướng dẫn trẻ em phát triển tốt với taekwondo cho đến khi ông 70 tuổi. Tuy nhiên, cũng có nhiều lúc đáng tiếc, hiện thực không như ý tưởng của ông.
“Dạo này trẻ em hình như yếu hơn về tinh thần so với trẻ em ngày xưa. Có nhiều bà mẹ bảo vệ con quá mức. Nhiều đứa trẻ lớn lên một mình mà không có anh chị em nên không biết nhường nhịn, hợp tác và hơi một tí là đánh nhau. Thậm chí no bụng rồi các em cũng bỏ đồ ăn đi, không cho người khác. Thường các em chỉ biết nhận mà không biết cách chia sẻ. Những đứa trẻ ngày càng cao hơn nhưng chúng thiếu sức chịu đựng và đã có sự suy giảm thực sự về mật độ xương và sức mạnh cơ bắp.”
Khi nhìn thấy những đứa trẻ như thế này, Shim cảm thấy buồn nhưng ông lại nghĩ “thực hiện được vai trò của taekwondo đối với các em quan trọng hơn”. Những đứa trẻ mới đến tập ở võ đường sẽ được dạy kính ngữ và tập ngồi thiền để nâng cao nhân tính cơ bản. Giám đốc Shim luôn là một người ông thân thiện nhưng không tha thứ cho bất cứ võ sinh nào ức hiếp các bạn nhỏ tuổi hoặc yếu hơn.
“Không có ích gì nếu chỉ có khỏe vềthể lực. Taekwondo tăng cường thể chất và điều tiết sức mạnh ấy bằng tinh thần. Khi biết sử dụng sức lực thể chất thì càng phải thận trọng trong hành động của mình, nếu đã mạnh hơn người khác thì nên giúp đỡ chứ không nên làm tổn hại ai.”
Võ sinh bắt nạt các bạn nhỏ tuổi hơn sẽ bị nhận một trong các hình phạt là bị đổi đai đen thành đai trắng. Khi đeo đai trắng là xem như bắt đầu như lúc đầu, hình phạt đó có nghĩa là “hãy chỉnh đốn đầu óc và tâm trí của mình, hãy bắt đầu lại từ đầu”.
Căn phòng trống lúc nãy đã chật kín các em mặc võ phục. Khuôn mặt của “Huấn luyện viên Shim” bừng sáng. Đây chính là “Hòa bình quý giá hơn cả chiến thắng”.